Thursday, May 29, 2025

Pangasinan Synonyms for Agmakaingas (Breathless)

Another fun list with Pangasinan synonyms:


Pangasinan Synonyms for Agmakaingas (Breathless or Running out of breath)


Agmakaingas - can't breathe

Maningas-ingas - having a labored breathing

Mansungap, Mansungsungap - gasping for air or breath

Sumikaer - hinahabol ang hininga; running after one's breath

Manpapanabos - at the point of death, often characterized by difficulty of breathing

Mansugkok - coughing hard or laboriously and thus having a hard time breathing; Cf.: Manukok - coughing

Naapusan - ?

Agmakalinawa - can't breathe

Aputkalan - ?

Agmakanono - ?

Agmakasaba - ?

Naupotay dagem - had no more air

Mansugakgak - coughing and vomiting at the same time when trying to clear one's throat of an obstruction

***

Comments from Dr. Melchor Orpilla:

Linawa- unong ëd kadaanan a diksyunaryo, say linawa ët say "will" , "kalooban" singa bilang "will of God" - "kalooban ng Diyos", odino, liknaan o "inner affections" - singa bilang: "ansakit so linawak" - masama ang loob ko"

odino,

linawa = breathing - paghinga, singa bilang: "unlilinawa ni so ag makayari" = humihinga pa ang maysakit = the sick is still breathing.

Ingas - unong ed daan a diksyunaryo, say ingas ët say panlinawa no naksawan, o pansungap, o dino say mairap a panlinawa na umpapatëy. Nayarin hingal iya ëd tagalog

Apos = naandiyan na linawa ta anggapu'y dagëm odino nipalnër

Aputkanan = from putkan = singa na-overwhelmed, adëtdëtan, odino oppressed

Agmakanuno = from nuno = sába, na-accomodate, nalakap, able to let all in, ag makanunuo is the same as ag makasába

To distinguish:

Ëngas or ingas really means difficulty in breathing or belabored breathing, or breathing with sounds. Ex.: Maningas ak ëd kësaw ko!

Linawa is the original breathing. Ex.: Unlilinawa ni 'ta'y tuon adisgrasya?

No comments:

Post a Comment